Podrabianie podpisów innych osób, fałszowanie listy wejść i wyjść z zakładu pracy, przerabianie wpisów w dzienniku budowy – to tylko niektóre z licznych sytuacji, w których dochodzi do fałszowania dokumentów. Zobaczmy, na czym dokładnie podlega to przestępstwo i jaka grozi za nie kara.

Czym jest dokument?

Zanim przejdziemy do omówienia kwestii związanych z fałszowaniem dokumentów, warto ustalić czym właściwie jest dokument w kontekście fałszerstwa materialnego. W rozumieniu art. 270 Kodeksu Karnego, który stanowi zapis o przestępstwie fałszowania dokumentów, dokumentem jest wszystko, co jest nośnikiem informacji i stanowi dowód obowiązku czy uprawnienia innej osoby. Nośnik może być materialny, np. kartka papieru, albo niematerialny np. plik komputerowy. Art. 270 Kodeksu Karnego dotyczy ponadto zarówno dokumentów publicznych, jak i tych sporządzonych prywatnie, a nawet dokumentów stanowiących kopię dokumentu oryginalnego.

Fałszowanie dokumentów – podrabianie

Fałszowanie materialne i posługiwanie się podrobionym dokumentem jest przestępstwem, które wskazane zostało we wspomnianym już art. 270 Kodeksu Karnego. Zgodnie z tym artykułem, polega ono na podrabianiu lub przerabianiu dokumentu lub używaniu podrobionych dokumentów jako autentycznych. Pierwszy przypadek, czyli podrabianie dokumentów, polega na sporządzeniu dokumentu z zachowaniem pozorów, że dokument ten pochodzi od konkretnej osoby, w której imieniu został wykonany. Zgodnie z orzecznictwem sądów, za podrobienie uznaje się również podrobienie na dokumencie cudzego podpisu lub dodanie tekstu na czystą kartkę zawierającą już podpis jakiejś osoby.

Fałszowanie dokumentów – przerabianie

Kolejny sposób na sfałszowanie dokumentu wyróżniony w art. 270 Kodeksu Karnego to przerobienie dokumentu. Przez czyn ten należy rozumieć zmianę treści dokumentu na inną niż autentyczna, gdy zmiana ta jest dokonana przez osobę nieupoważnioną do tego typu działań. Przerobienie może polegać na dopisaniu, usunięciu lub zmianie treści. Rodzaj i charakter zmian w kontekście popełnienia przestępstwa nie ma znaczenia.

Zgoda na podrobienie

Wiele osób zastanawia się, czy jeśli wyrażą zgodę, aby ktoś się za nich podpisał, to czy takie działanie będzie zgodne z prawem czy też nie. Otóż, zgodnie z wyrokami wydanymi przez Sąd Najwyższy, taki czyn również jest przestępstwem z art. 270 Kodeksu Karnego. Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 9.09.2002 r., V KKN 29/01, stwierdził, że „podpisanie innej osoby jej nazwiskiem na dokumencie mającym znaczenie prawne, chociażby za jej zgodą, wypełnia znamię podrabiania jako przestępstwa fałszerstwa dokumentu”. Zgoda na podrobienie podpisu nie wyłącza bezprawności czynu i nie powoduje, że osoba podrabiająca podpis uniknie za to konsekwencji.

Co grozi za fałszowanie dokumentów?

Prawo karne przewiduje kary dla osób, które dopuściły się przestępstwa polegającego na fałszerstwie materialnym. Zgodnie z art. 270 Kodeksu Karnego, katalog kar przewiduje karę:

• grzywny,
• ograniczenia wolności,
• pozbawienia wolności.

Ilość czasu, na który osoba łamiąca prawo może zostać pozbawiona wolności zależy od rodzaju przestępstwa, którego się dopuściła. W przypadku podrabiania i przerabiania dokumentów, a także używania tego rodzaju dokumentów jako autentycznych czas ten wynosi od 3 miesięcy do 5 lat. Tej samej karze podlega wypełnianie blankietów, opatrzonych cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo używanie takiego dokumentu. Prawo karne przewiduje również tzw. wypadki mniejszej wagi. Są to sytuacje, w których zabroniony czyn nosi znamiona podstawowego typu przestępstwa, ale posiada również pewne elementy łagodzące, które sprawiają, że zasługuje na łagodniejsze potraktowanie. W przypadku takich wypadków mniejszej wagi kara pozbawienia wolności może wynosić jedynie do 2 lat. Taką samą karą, karane jest również samo przygotowanie do podrobienia lub przerobienia dokumentów albo posłużenia się takimi.