Nowelizacja kodeksu postępowania karnego w zakresie uzasadnień wyroków karnych
Po co w ogóle sporządza się uzasadnienia? Dobry wyrok powinien przecież obronić się sam. Bez prawidłowo sporządzonego uzasadnienia uczestnicy procesu nie poznaliby jednak wszystkich okoliczności, które zostały wzięte pod uwagę przez sąd podczas wyrokowania.
Po co uzasadnienia do wyroków i jak wyglądało ich sporządzanie dotychczas?
Prawo karne należy do jednej z najczęściej nowelizowanych dziedzin prawa. 19 lipca 2019 r. Sejm RP przyjął obszerną nowelizację przepisów Kodeksu Postępowania Karnego. Zmianie uległy między innymi przepisy dotyczące sporządzania uzasadnień wyroków w sprawach karnych.
Aktualnie do obowiązku sądu sporządzającego uzasadnienie należy wskazanie: jakie fakty uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Powinien też wyjaśnić podstawę prawną wyroku i przytoczyć okoliczności, które miał na względzie przy wymiarze kary. Jednak zbyt obszerne uzasadnienia, pisane niezrozumiałym językiem zamiast wyjaśniać, jeszcze bardziej komplikują żmudny i kosztowny proces.
Najnowsza nowelizacja przepisów dotyczących uzasadnień wyroków
Znowelizowane przepisy Kodeksu Postępowania Karnego wprowadzają od 5 grudnia 2019 r. zasadę, że uzasadnienia wyroków będą sporządzane według ustalonego przez Ministra Sprawiedliwości wzoru. Ostatecznej wersji formularza jeszcze nie opublikowano. Czy jednak sporządzenie uzasadnienia w tabelce jest najlepszym rozwiązaniem? Celem procesu karnego jest nie tylko wykrycie przestępstwa i pociągniecie sprawcy do odpowiedzialności, ale również ukształtowanie postępowania tak, aby osoba niewinna nie poniosła odpowiedzialności. Tymczasem w każdym formularzu znajdą się rubryki odnoszące się do zastosowanej kary. Może to zostać negatywnie odebrane przez osobę czytającą takie uzasadnienie. Brak jest jednak jakichkolwiek sygnałów sugerujących, że Ministerstwo Sprawiedliwości planuje przygotować wersję formularza przeznaczoną jedynie dla wyroków uniewinniających.
Nie jest to jedyna wątpliwość związana z nowelizacją. Wprawdzie brzmienie przepisu art. 99a par. 1 k.p.k. wskazuje na to, że sporządzanie uzasadnień na formularzu jest obligatoryjne, ale czy rzeczywiście nie będzie można od tego odstąpić? Obowiązek sporządzania uzasadnień w formie tabelki został zawarty w ustawie, lecz sam wzór zostanie opublikowany w formie rozporządzenia. Sędziowie natomiast, zgodnie z art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Nie trudno zatem wyobrazić sobie sytuację, w której część sędziów może dojść do przekonania, że proponowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości formularz nie spełnia wymaganych standardów i poprzestanie na dotychczasowym sposobie sporządzania uzasadnień.
Jak to w tego typu sytuacjach bywa, problemy ze stosowaniem nowy przepisów będą rozstrzygane nie na etapie tworzenia, lecz stosowania prawa.
Czy rzeczywiście nowelizacja coś pomogła? Bardzo ciekawy jestem jak to teraz wygląda. jeśli ta nowelizacja ma w czymkolwiek pomóc ty chyba powinna wyglądać bardziej profesjonalnie niż tabelki do wpisywania.