Brytyjski funt szterling jest oficjalną walutą Zjednoczonego Królestwa, w którego skład wchodzi Anglia, Walia i Szkocja, które położone są na wyspie zwanej Wielką Brytanią oraz Irlandia Północna, leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Międzynarodowym symbolem funta jest GBP. Waluta Zjednoczonego Królestwa nie jest jednak wszędzie taka sama – w krajach Wielkiej Brytanii tzw. lokalne funty różnią się od siebie.

Banknoty akceptowane w Wielkiej Brytanii

W Zjednoczonym Królestwie, jak i w wielu innych krajach na świecie, to bank centralny jest upoważniony do emisji narodowej waluty. Na terenie Wielkiej Brytanii funkcję banku centralnego i jedynego emitenta waluty pełni Bank of England. Banknoty wyemitowane przez Bank Anglii, nazywane potocznie funtami brytyjskimi, są prawnym środkiem płatniczym na terenie całej Wielkiej Brytanii i można posługiwać się nimi swobodnie w każdym sklepie i instytucji państwowej.

Funty szterlingi emitowane są również przez szkockie i irlandzkie banki i jako prawna waluta dopuszczone są do oficjalnego obiegu na terenie Szkocji i Irlandii Północnej, gdzie bez problemu można dokonywać za ich pomocą transakcji. Niemniej według obowiązującego w Wielkiej Brytanii prawa, szkockie i irlandzkie banknoty nie są legalnym środkiem płatniczym. Banknoty te można spotkać na terenie całej Wielkiej Brytanii i w większości przypadków są akceptowaną formą płatności również w Anglii i Walii, lecz ponieważ nie są legalnym środkiem płatniczym, sprzedawcy w Anglii i Walii mogą odmówić ich przyjęcia.

Legalny środek płatniczy a legalna waluta

Aby zrozumieć różnicę między brytyjskimi a irlandzkimi i szkockimi banknotami, należy najpierw zrozumieć pojęcie prawnego środka płatniczego i legalnej waluty.

Zarówno legalny środek płatniczy, jak i prawny środek płatniczy to formy waluty zatwierdzone przez rząd. O ile jednak prawny środek płatniczy jest prawnie uznawany do spłaty wszelkich należności i zobowiązań i wszystkie strony są zobowiązane do jego przyjęcia, o tyle waluta prawna nie ma takiego samego statusu. Waluta prawna jest prawnie uznawana do spłaty należności, lecz jedyną stroną faktycznie zobowiązaną do przyjęcia waluty prawnej jako zapłaty jest jej emitent.

Funty emitowane przez Bank Anglii

Narodowa waluta Wielkiej Brytanii emitowana jest w czterech nominałach: £5, £10, £20 i £50. Na awersie każdego z nich znajduje się wizerunek królowej Elżbiety II, zaś na rewersie umieszczono wizerunki osobistości, które miały istotny wpływ na historię Wielkiej Brytanii – angielskiej działaczki społecznej Elizabeth Fry, założycielki Instytutu Pielęgniarek (5 funtów), Karola Darwina (10 funtów), szkockiego filozofa Adama Smitha (20 funtów) oraz angielskich inżynierów Matthew Boultona i Jamesa Watta (50 funtów).

Funty emitowane przez Bank Szkocji

Współczesne banknoty szkockie emitowane są w pięciu nominałach (£5, £10, £20, £50 i £100) przez trzy banki detaliczne – Bank Szkocji, Royal Bank of Scotland i Clydesdale Bank. Szkockie funty denominowane są w brytyjskich funtach szterlingach i mają dokładnie taką samą wartość jak banknoty Banku Anglii. Wygląd poszczególnych banknotów różni się zależnie od emitenta. Bank Szkocji wypuścił dwie serie banknotów, które mają na awersie portret sir Waltera Scotta, upamiętniający jego kampanię z 1826 roku na rzecz zachowania przez szkockie banki prawa do emisji własnych banknotów. Dwie serie banknotów emituje także The Royal Bank of Scotland, które na awersie mają wizerunek Lorda Ilaya, a na rewersie szkockie zamki. Trzy serie banknotów wydał Clydesdale Bank – wszystkie nominały są ozdobione wizerunkami najważniejszych osób w historii Szkocji. Rozmiar szkockich banknotów jest jednolity z banknotami emitowanymi przez Bank Anglii.

Funty emitowane przez Bank Irlandii

Banknoty emitowane są przez Bank of Ireland oraz Danske Bank i mają taki sam status prawny jak banknoty szkockie – są wekslami wystawionymi w funtach szterlingach i można ich używać do transakcji gotówkowych w dowolnym miejscu w Wielkiej Brytanii, jednak rzadko spotyka się je poza Irlandią Północną. W Anglii i Walii, choć mogą być akceptowane w każdym sklepie, często nie są przyjmowaną formą płatności. Banknotów irlandzkiej emisji funta szterlinga nie należy mylić z funtem irlandzkim, dawną walutą Republiki Irlandii, którą w 2002 r. zastąpiło euro. Bank of Ireland emituje nominały £5, £10, £20, £50 i £100, Danske Bank emituje tylko 2 nominały – £10 I £20. Wszystkie banknoty mają na rewersie wizerunki zabytkowych, szkockich budowli.

Gdzie można wymienić szkockie i irlandzkie emisje banknotów?

Jeśli wróciłeś z Anglii lub innego kraju w Zjednoczonym Królestwie, a w Twoim portfelu zostały szkockie i irlandzkie funty lub stare serie funtów brytyjskich, które wycofano z oficjalnego obiegu, wciąż możesz wymienić je na złotówki lub inną, wybraną przez Ciebie walutę. Większość firm, które zajmują się skupem i wymianą wycofanych funtów brytyjskich prowadzi transakcje w stacjonarnych oddziałach firmy, jak również przez Internet za pośrednictwem firmy kurierskiej.